Sanctus Donatus M (męczennik)

DONAT – Imię pochodzenia łacińskiego. Donat (Donatus) to chłopiec 'dany przez Boga’. Jest to imię synonim do teoforycznych imion: Adeodatus, Teodor, Natanael. Polskim odpowiednikiem może hyc Bogdan. Od formy męskiej tego imienia utworzono też formy żeńskie: Donata, Donatella, Donatina. Z imieniem Donat łączy się też pochodzące od niego Donacjan. Imię Donat nosił biskup Kartaginy, twórca sekty donatystów, z których nauką walczył św. Augustyn.  W Polsce jest to imię rzadkie, choć znane od czasów średniowiecznych (poświadczone w XIV w.).

Święci, znani w historii Kościoła pod tym imieniem, to przede wszystkim męczennicy pierwszych wieków oraz biskupi wczesnego średniowiecza. W sumie jest ich ponad trzydziestu pięciu. Tu oczywiście wszystkich przedstawić nie możemy. Ograniczymy się do najwybitniejszych:  

Donat, biskup Euroea (w greckim Epirze). Żył w czasach cesarza Teodozjusza, zmarł zaś jak się zdaje, po r. 388. Czczony jako wielki cudotwórca, stał się wcześnie patronem starożytnego Epiru, gdzie później Justynian dedykował mu dwie fortece. Oplatając go legendą, pobożność ludowa przypisywała mu to, że ochrzcił Teodozjusza. Potem znów zaczęto go mylić ze św. Donatem, biskupem włoskiego Arezzo, tak że w jego aktach trudno oddzielić, co odnosi się do każdego z nich. Relikwie naszego Donata przeniesiono później na wyspę Korfu, a stamtąd na wenecką wysepkę Murano. Zarówno Grecy, jak i Martyrologium Rzymskie spominają go w dniu 30 kwietnia.

Donat, biskup Arezzo. Wedle Passio, urządzonej w V lub VI stuleciu, był towarzyszem Juliana Apostaty. Święcenia diakonatui kapłaństwa otrzymać miał z rąk biskupa Arezzo, Satyra. Został potem jego następcą. Cesarz miał go skazać na śmierć. Wedle Martyrologium Hieronimiańskiego był wyznawcą, a nie męczennikiem. Odpowiadałoby to innym danym, dotyczącym krótkiego panowania cesarza, które na Zachodzie nie przyniosło krwawych ofiar. Jak już zaznaczono powyżej, Donata z Arezzo mylono nieraz z Donatem z Euroea. Mylono go też z jakimś bliżej nie znanym męczennikiem z rzymskich katakumb. Wspomnienie obchodzono 7 sierpnia. W krajach nad Renem czczono go jako orędownika w czasie burz z piorunami.

Donat, biskup Besancon. Był synem księcia Górnej Burgundii, Wendelena. Gdy miał lat osiem, powierzono go w Luxeuil św. Kolumbanowi. Nie wiemy, czy potem towarzyszył zakonodawcy w wędrówce wzdłuż Renu. W r. 624 obrano go biskupem w Besancon. Uczestniczył w synodach w Reims (625) i Clichy (627). Do Besancon wprowadził mnichów z Luxeuil. Dla nich i dla innych duchownych swej diecezji ułożył Commonitorium ad fratres, w którym znać wpływ reguły św. Kolumbana. Napisał także Reguła ad virgines, która była kompilacją reguł benedyktyńskiej, kolumbiańskiej oraz ustaw Cezarego z Arles. Imię Donata wiąże się ponadto z kilkoma fundacjami ośrodków klasztornych. Zmarł około r. 660. Wspomnienie obchodzono 7 sierpnia.

Donat, biskup Fiesole. Z pochodzenia był Irlandczykiem. Gdy około r. 825 pielgrzymował do Rzymu, w rozmaitych zbieżnych okolicznościach dopatrzono się znaku Bożego (donatus a Domino) i pomimo jego protestów obrano go biskupem. Rządził diecezją przez pół wieku, i to w warunkach bardzo uciążliwych. Od Ludwika II otrzymał w r. 866 przywilej, który potwierdził Karol Łysy i który miastu i Kościołowi w Fiesole zapewniał nienaruszalność dóbr. Wiele zdziałał w zakresie nauczania. Był też autorem poematu na cześć swej irlandzkiej ojczyzny, może również Żywota Brygidy z Kildare. Zmarł około r. 875. Wspomnienie obchodzono 22 października.

Źródło: Henryk Fros, Franciszek Sowa „Księga imion świętych”; Tom 2, s.61-69, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997.