Sanctus Ruffus. M. (męczennik) 

RUFUS – Imię pochodzenia łacińskiego, genetycznie cognomen od wyrazu pospolitego rufus 'czerwony, rudy’. Odpowiedniki obcojęz.: łac., niem. Rufus, ang. Ruff, fr. Rufus, Ruf, wł. Rufo. Ruffo.

W zapisach hagiograficznych widnieje około dwunastu świętych tego imienia. Nie ośmielamy się podawać liczby dokładniejszej. Nie o wszystkich też należy tu mówić. Niektórzy ledwo są wymienieni w grupach męczenników, a ich kult nie zaznaczył się wyraziście w historii.

Rufus, syn Szymona z Cyreny. Św. Marek (15, 21) wymienia go z Aleksandrem jako synów Szymona z Cyreny (Libia), którego przymuszono do niesienia z Chrystusem krzyża. Natomiast św. Paweł (Rz 16, 13) każe pozdrowić „wybranego w Panu” Rufusa i jego matkę. Wywnioskowano stąd, że Rufus i jego brat dobrze byli znani chrześcijanom Rzymu, z myślą o których Marek pisał swą Ewangelię. Dobrze też tam byli znani, gdy Paweł adresował do tychże chrześcijan swój list. Mimo to niektórzy z egzegetów sprzeciwiają się tej identyfikacji. Podkreślają przy tym, że imię Rufus było bardzo podówczas u Rzymian rozpowszechnione. Wyrażano ponadto przypuszczenie, że Rufus był jednym z siedemdziesięciu dwóch uczniów Zbawiciela, a potem został biskupem Teb w Egipcie. W martyrologium syryjskim znajdował się pod dniem 19 kwietnia. Synaksaria greckie wspominają go 8 kwietnia. W Martyrologium Rzymskim pod 21 listopada widnieje sam Rufus.

Rufus i Zozym z Filippi, męczennicy (?). Polikarp ze Smyrny wspomina ich w Liście do Kościoła w Filippi (IX) jako towarzyszy Ignacego Antiocheńskiego. Wspomnienie podjął w swej Historii Euzebiusz, dzięki czemu zetknął się z nimi także Florus. Stąd właśnie wzmianka pod 17 grudnia w jego martyrologium. Potem o dzień przesunął ich Ado, który też uczynił z nich uczniów Pańskich, głoszących Ewangelię Żydom i Grekom. Za takich uważały ich również niektóre synakasaria bizantyńskie. Podstawą do uważania ich za męczenników było wyrażenie Polikarpa o ich „dobrym boju”; w Liście nie zostało ono dopowiedziane. W posoborowym Martyrologium Rzymskim widnieją pod 17 października, obok wspomnienia Ignacego Antiocheńskiego.

Rufus, biskup Awinionu. Najstarsze miejscowe martyrologium wspomina go 14 listopada jako wyznawcę. Był może założycielem albo jednym z założycieli gminy, która zbierała się w miejscu późniejszego klasztoru jego imienia. Wiadomo, że w Awinionie są biskupi dopiero w V stuleciu. W XIII w. pojawiła się jednakże legenda o apostolskim pochodzeniu miejscowego Kościoła. Jak Łazarz i jego siostry Prowansję, tak też Rufus, syn Szymona z Cyreny i uczeń Pawła, ewangelizować miał Awinion. Baroniusz umieścił Rufusa w Martyrologium Rzymskim pod 12 listopada (obecnie 14 listopada).

Rufus, męczennik z Damaszku. W Martyrologium Rzymskim widnieje pod 25 września razem ze swymi rodzicami, Pawłem i Tattą, oraz z braćmi: Sabinianem, Maksymem i Eugeniuszem. W synaksariach, z których przejęto to wspomnienie, nie sprecyzowano ani czasu, ani okoliczności męczeństwa.

Rufus, męczennik rzymski. Śmierć ponieść miał z całą swoją rodziną w czasie prześladowania za Dioklecjana. Wiadomość o tym opiera się jednak na samej wzmiance, którą odnajdujemy w legendarnej Passio Chrysogoni. Miał być wedle niej strażnikiem więziennym, którego nawrócił uwięziony. Wspomnienie obchodzono 28 listopada.

Rufus, biskup Metzu. Na liście biskupów tego miasta zajmuje miejsce dziewiąte. Żył pod koniec IV i na początku V stulecia. Pochowano go u Św. Klemensa. Potem relikwie przeniesiono do Ottenheim, w diecezji wormackiej. Zmarł w dniu 7 listopada bliżej nie określonego roku, ale w Metzu wspominano go też 11 maja oraz 27 sierpnia.

Źródło: Henryk Fros, Franciszek Sowa „Księga imion świętych”; Tom 5, s. 129-131, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.