Bazylika mniejsza (basilica minor) – tytuł honorowy, nadawany przez papieża, lub w drodze prawa zwyczajowego, który otrzymują kościoły wyróżniające się wartością zabytkową, liturgiczną, pielgrzymkową i duszpasterską.
Po raz pierwszy tytuł ten nadał papież Pius VI w 1783 kościołowi św. Mikołaja w Tolentino. Od 1836 przysługuje on również kościołom kolegiackim (było to związane z przeniesieniem przez Kongregację Obrzędów przywilejów kościołów kolegiackich na bazyliki mniejsze. Kongregacja ustaliła też warunki, jakie musi spełniać kościół, by otrzymać ten tytuł). Posiadają go obecnie znaczniejsze kościoły katedralne, kolegiackie i klasztorne, a także znane sanktuaria maryjne, m.in. Jasna Góra, Altotting, Fátima, Kevelaer, Lourdes, Mariazell, Ottobeuren, Werl, Bardo Śląskie, Tuchów.
Przywilejem bazylik jest uzyskanie odpustu zupełnego w czasie ich nawiedzenia w następujące dni:
- uroczystość Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca),
- święto tytułu,
- święto „Porcjunkul” (2 sierpnia)
- i jeden raz w ciągu roku w dniu określonym wg uznania, pod zwykłymi warunkami: stan łaski uświęcającej, pragnienie pełnego nawrócenia, udział we Mszy świętej z przyjęciem Komunii świętej, odmówienie w intencjach Ojca Świętego modlitwy Wierzę w Boga, Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo i Chwała Ojcu.
